Case Study

Prawa autorskie w umowie pośrednictwa

/w

W dobie marketingu internetowego pośrednik niemal codziennie korzysta z materiałów, które mogą stanowić utwory w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Są to przede wszystkim zdjęcia nieruchomości, filmy promocyjne, opisy ofert, wizualizacje czy projekty graficzne ogłoszeń.

Każde z tych działań obarczone jest ryzykiem naruszenia praw autorskich, w sytuacji gdy pośrednik posługuje się materiałami, do których nie przysługują mu odpowiednie prawa lub licencje. Co więcej, nawet działanie w dobrej wierze, na przykład publikacja zdjęć przekazanych przez klienta, nie zawsze chroni przed odpowiedzialnością.

Case study: Ryszard – pośrednik, który zadbał o prawa autorskie

Ryszard od ponad dziesięciu lat prowadzi własne biuro pośrednictwa w obrocie nieruchomościami. W swojej pracy stawia na profesjonalizm i przejrzystość zasad współpracy. W 2024 roku zgłosił się do niego klient chcący sprzedać nowoczesny dom jednorodzinny na przedmieściach. Dysponował kompletem zdjęć wykonanych przez zaprzyjaźnionego fotografa oraz materiałami promocyjnymi, które chciał wykorzystać w ofercie.

Podczas zawierania umowy pośrednictwa Ryszard zwrócił uwagę na kwestie praw autorskich do przekazywanych materiałów i dokładnie sprawdził, czy jego wzór umowy reguluje tę kwestię w sposób wystarczająco go zabezpieczający. Dzięki temu miał pewność, że odpowiedzialność za legalność przekazanych zdjęć i filmów spoczywa na zamawiającym.

Po kilku tygodniach od rozpoczęcia kampanii promocyjnej fotograf zwrócił się do biura z pytaniem o podstawę publikacji jego zdjęć w ogłoszeniach internetowych. Ryszard, powołując się na postanowienia umowy z klientem, mógł wykazać, że właściciel nieruchomości dysponował pełnymi prawami majątkowymi do zdjęć i przekazał je zgodnie z prawem. Sprawa zakończyła się bez sporu, a odpowiednio przygotowana umowa skutecznie ochroniła pośrednika przed potencjalnymi roszczeniami.

Analiza prawna sytuacji

Zgodnie z art. 17 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu. Pośrednik, jako podmiot wykorzystujący cudze materiały (np. zdjęcia czy filmy promujące nieruchomość), nie ma prawa zakładać, że klient dysponuje nimi w sposób nieograniczony.

W praktyce brak odpowiedniego zapisu w umowie pośrednictwa mógłby skutkować odpowiedzialnością pośrednika na podstawie art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, w szczególności obowiązkiem zapłaty odszkodowania za bezprawne korzystanie z utworu. Pośrednik nie jest bowiem wyłączony z odpowiedzialności tylko dlatego, że działał w dobrej wierze lub „na prośbę klienta”.

Wnioski

Przypadek Ryszarda pokazuje, że profesjonalizm pośrednika nie kończy się na skutecznej sprzedaży nieruchomości. Obejmuje on również dbałość o zgodność działań marketingowych z prawem. Każdy pośrednik powinien:

  • wprowadzić do umowy pośrednictwa jasne postanowienia dotyczące praw autorskich do przekazywanych materiałów;
  • dokumentować źródło pochodzenia zdjęć i filmów wykorzystywanych w ofercie;
  • unikać publikacji materiałów, co do których brak pewności co do praw autorskich;
  • być świadomym, że odpowiedzialność za naruszenie praw autorskich może dotyczyć również biura pośrednictwa, a nie tylko klienta.

Dzięki takiemu podejściu Ryszard nie tylko uniknął konfliktu, ale też zyskał dowód, że dba o zgodność swojej działalności z przepisami prawa. Ryszard pokazał również, iż dysponuje dobrze przygotowaną umową pośrednictwa, w której zostały przewidziane postanowienia dotyczące prawa autorskich.

Case study to nie porada prawna. Nigdy, nie porównuj swojej sprawy do przypadku opisanego w case study. Case study to tylko impuls do rozważania czy działasz zgodnie z prawem.