Z chwilą zawarcia małżeństwa między małżonkami powstaje z mocy ustawy wspólność majątkowa małżeńska, obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w trakcie trwania małżeństwa przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. Wspólność ta trwa, dopóki nie zostanie zmieniona w drodze umowy majątkowej małżeńskiej, małżeństwo nie zostanie rozwiązane przez rozwód lub separację, albo wspólność majątkowa nie zostanie zniesiona orzeczeniem sądowym.
Nieruchomości wartościowe składniki majątku
Jednym z najczęstszych i najcenniejszych składników majątku wspólnego są nieruchomości, takie jak domy jednorodzinne, mieszkania w budynkach wielorodzinnych, działki budowlane czy rekreacyjne, a także nieruchomości komercyjne, takie jak lokale użytkowe, magazyny czy biura. Wartość tych składników oraz ich szczególny charakter powodują, że podział nieruchomości w ramach majątku wspólnego bywa procesem wyjątkowo skomplikowanym i emocjonalnym.
W wielu przypadkach nieruchomości stanowią nie tylko element majątku o dużej wartości materialnej, ale także mają szczególne znaczenie osobiste dla małżonków, np. jako wspólne miejsce zamieszkania czy źródło dochodu w przypadku wynajmu. Dlatego też decyzje dotyczące podziału nieruchomości wymagają precyzyjnej analizy prawnej i finansowej, a także uwzględnienia indywidualnych potrzeb stron.
Podział majątku dorobkowego z nieruchomościami może obejmować różne scenariusze:
- Fizyczny podział nieruchomości – stosowany w przypadku działek lub nieruchomości, które mogą zostać podzielone zgodnie z przepisami prawa budowlanego, jak również zagospodarowaniem przestrzennym.
- Przyznanie nieruchomości jednemu z małżonków – z obowiązkiem spłaty drugiej strony, co wymaga ustalenia rzeczywistej wartości nieruchomości przez rzeczoznawcę majątkowego.
- Sprzedaż nieruchomości – a następnie podział uzyskanych środków pomiędzy małżonków, co bywa wybierane w sytuacji, gdy żadna ze stron nie chce lub nie może przejąć nieruchomości na własność.
- Ustanowienie współwłasności – rozwiązanie, które w praktyce jest rzadziej stosowane, ale możliwe, jeśli małżonkowie są w stanie zgodnie współpracować po zakończeniu związku małżeńskiego np. w celu wynajmu nieruchomości.
Ze względu na wysoką wartość nieruchomości i często skomplikowane stanu prawne, podział majątku z ich uwzględnieniem wymaga dogłębnej znajomości przepisów, takich jak postanowienia dotyczące współwłasności, hipoteki, czy zobowiązań kredytowych. Często zdarza się, że nieruchomości obciążone są kredytami hipotecznymi, co dodatkowo komplikuje proces podziału majątku i wymaga współpracy z bankami.
Sposoby podziału majątku
Podziału majątku wspólnego, w tym nieruchomości, można dokonać na dwa sposoby:
- umowy notarialna, gdy strony są zgodne – małżonkowie wspólnie decydują o podziale majątku i zawierają umowę w formie aktu notarialnego.
- na drodze sądowej – jeśli porozumienie nie jest możliwe, podział majątku odbywa się w postępowaniu sądowym, które uwzględnia m.in. wzajemne rozliczenia nakładów czy żądania ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym.
Nieruchomości a rozliczenia nakładów i wydatków
Jeśli w czasie trwania małżeństwa małżonkowie dokonywali wydatków lub nakładów z majątku wspólnego na majątek osobisty jednego z nich (lub odwrotnie), mogą one podlegać zwrotowi w procesie podziału majątku. Na przykład, jeśli jeden z małżonków przeznaczył pieniądze otrzymane w darowiźnie od rodziców na zakup wspólnej nieruchomości, może domagać się zwrotu tej kwoty podczas podziału.
Dodatkowo możliwe jest ustalenie nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym, jeśli np. jeden z nich w większym stopniu przyczynił się do jego powstania. Okoliczności te wymagają udowodnienia w sądzie.
Wsparcie na każdym etapie podziału majątku
Oferta Premium w zakresie podziału majątku została stworzona z myślą o osobach, które dysponują kilkoma nieruchomościami i potrzebują kompleksowego wsparcia w uporządkowaniu swojej sytuacji majątkowej i obejmuje:
- Doradztwo prawne – analiza sytuacji majątkowej i prawnej klienta, ocena ryzyka i korzyści różnych rozwiązań, przygotowanie optymalnej strategii działania.
- Przygotowanie umów – sporządzanie i negocjowanie umów o podział majątku wspólnego, w tym z uwzględnieniem rozliczenia nieruchomości i innych składników majątku.
- Reprezentacja w postępowaniu sądowym – kompleksowa pomoc w sprawach sądowych, od przygotowania wniosków o podział majątku, przez składanie pism procesowych, aż po udział w rozprawach.
- Udział w mediacjach i negocjacjach – wsparcie w polubownym rozwiązaniu sporu, co pozwala oszczędzić czas i koszty związane z procesem sądowym.